सरकारले काठमाण्डौमा देखा परेको हैजाको संक्रमणबाट बच्नको लागि जारको पानी र मिनिरल वाटरको प्रयोगमा विशेष सचेतता अपनाउन अनुरोध गरेको छ ।
कृषि मन्त्रालय अन्तरगतको खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागकी प्रमुख डा.मतिना जोशीले एउटै जार बारम्बार प्रयोग गर्दा त्यसको गुणस्तर कमजोर हुँदै जाने भएकोले त्यसबाटै पानी सङ्क्रमित हुने गरेको बताउनु भएको छ । उहाँका अनुसार जार कोरिने बित्तिकै त्यसमा सरसफाइको समस्या हुन्छ र त्यसमा जीवाणुहरू मौलाउने देखिन्छ । त्यसले गर्दा अधिकांश अवस्थामा पानीमा झाडापखाला फैलाउन सक्ने ’ई. कोलाई’सहितका कोलिफर्म ब्याक्टेरिया देखिने गरेको छ ।
जार उत्पादक र पानीको व्यापार गर्ने कम्पनीहरुले जारको सफाइमा ध्यान नदिंदा समस्या देखिन्छ, उत्पादकहरूमा मूल्यलाई लिएर प्रतिस्पर्धा देखिन्छ, महानिर्देशक जोशी वैद्यको भनाइ छ । स्मरणरहोस्, काठमाण्डौ उपत्यकाभित्र मात्र जारको पानीको कारोबार गर्ने झन्डै ३०० ओटा सानाठूला कम्पनीहरू रहेका छन् ।
स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका अनुसार देशका विभिन्न जिल्लाका ३६ जनामा हैजाको सङ्क्रमण देखिएको छ । मन्त्रालयले यो समयमा बजारको जुनसुकै पानी कि त उमालेर वा क्लोरिन ट्याब्लेट प्रयोग गरेर मात्र पिउन अनुरोध गरेको छ ।
लक्षण
चौलानी जस्तै सेतो पखाला
हैजाका मुख्य लक्षणहरू ठूलो मात्रामा पानी जस्तै पातलो पखाला लाग्नु तथा वान्ता हुनु हुन्। प्रायजसो यी लक्षणहरू शरीरमा ब्याक्टेरिया छिरेको आधा दिनदेखि पाँच दिनभित्र अचानक देखा पर्छन् ।
यस्तो पखालाको माछाको गन्ध जस्तै हुन्छ। उपचार नगरिएको बिरामीले दिनभरमा १० देखि २० लिटरसम्म पखाला गर्न सक्छ। यदि गम्भीर खालको हैजाको उपचार गरिएन भने यसले मानिसको मृत्यु नै हुने गरी जलवियोजन तथा इलेक्ट्रोलाइटको असन्तुलन गराउँछ। उपचार नगरिएको कडा खालको हैजाले सङ्क्रमित मध्ये करीब आधा जति मानिसको मृत्यु हुने गरेको छ ।
प्रायजसो हैजाको कारणले ज्वरो आउँदैन। यदि ज्वरो आइहाल्यो भने थप सङ्क्रमण भएको हुन सक्छ। बिरामीहरू अत्यन्तै कमजोर हुन्छन्। त्यस्तै आँखा गढ्ने, मुख सुक्ने, छाला चिसो र ओसिलो हुने, हातगोडा चाउरी पर्ने जस्ता लक्षणहरू पनि देखिन्छन्। रक्तचाप घट्छ, नाडी छिटोछिटो चल्छ तर महशुस गर्न गाह्रो हुन्छ र समयसँगै पिसाबको मात्रा घट्दै जान्छ। शरीरमा इलेक्ट्रोलाइटको अभाव तथा आयोन सिफ्टका कारण विशेष गरी बालबालिकाहरूमा मांसपेसी बाउँडिने तथा कमजोरी हुने, बेहोस हुने, सिजर वा कोमामा जाने जस्ता लक्षणहरू देखिन्छ।
कारण
हैजा मुख्यतया सरसफाइको अभावका कारण हैजा लागेको मानिसको दिसा मिसिएर प्रदुषित भएको खाना वा पानीबाट मानिसमा सर्ने गर्दछ।
