नेपाल भारत वाणिज्यसचिव स्तरिय वैठक: नेपाली उत्पादन भारतीय बजारमा प्रवेश गर्न सहज होला ?

नेपाली उत्पादनलाई भारतीय बजार प्रवेशमा भारतीय पक्षले गरेको अवरोध हटाउन सरकारले महिनौं पछि अहिले पहल शुरु गर्ने तयारी गरेको छ । पुस २६ र २७ गते काठमाण्डौमा आयोजना गरिएको दुई देशका वाणिज्य सचिवस्तरीय संयन्त्र (आईजीसी)को बैठकमा ब्युरो अफ इन्डियन स्ट्यान्डर्ड सर्टिफिकेट (बीआईएस) मा सहजीकरण गर्ने बारेको प्रस्ताव लैजाने तयारी गरेको हो ।
केही महीनादेखि भारतले जुत्ता, सिमेन्ट, प्लाइउड, जस्तापाता र सेनिटरी प्याडजस्ता नेपालमा उत्पादित सामान आयात गर्न ब्युरो अफ स्ट्यान्डर्ड सर्टिफिकेट (बीआईएस) प्रमाणपत्र अनिवार्य गरेको छ । बीआईएस नहुँदासम्म नेपाली वस्तुलाई भारत प्रवेश दिइदैन । यसबाट नेपालको सिमेन्ट निर्यातमा व्यापक कमी आएको छ भने लोकप्रिय गोल्डस्टारलगायत जुत्ता निर्यात पनि प्रभावित भयो । भारतले नेपाली उत्पादनलाई निरुत्साहित गर्न बेला बेलामा बीआईएस प्रमाणपत्र दिन ढिलाई गर्ने, अनेकौं बाहाना बनाएर नदिने गर्दै आइरहेको छ । त्यसले गर्दा नेपाली उत्पादनलाई भारतीय बजार प्रवेश विथोलिंदै आइरहेको छ, व्यवसयीहरु निरुत्साहित हुँदै आइरहेका छन् ।
अर्काेतर्फ नेपालले भारतको कृषि वस्तुलाई सहजरूपमा भन्साररहित सुविधा दिएको छ । त्यहीकारण नेपाली कृषि उपजको बजार लथालिङग भएको छ ।
नेपालले भारतले चार वस्तुमा लगाइरहेको परिमाणात्मक बन्देज फुकाउन पनि अनुरोध गर्ने योजना बनाएको छ । व्यापार सन्धिअनुसार वनस्पति घिउ, तामाका वस्तु, जिंक अक्साइड र एक्रेलिक यार्नमा विगत २ दशकदेखि परिमाणात्मक बन्देज छ । वनस्पति घिउ १ लाख टन, यार्न १० हजार टन, तामाका भाँडा १० हजार टन र जिंक अक्साइड २ हजार ५०० टनसम्म मात्र नेपालले भारत निर्यात गर्न सक्छ ।
अहिलेको व्यवस्थाअनुसार फुलबारी बंगलाबन्धको बाटोमा निश्चित तौलभन्दा बढीको कार्गाे ल्याउन र लैजान प्रतिबन्ध छ । यसपटकको वैठकमा उक्त परिमाणात्मक बन्देज हटाउन भारत सामु प्रस्ताव पेश गरिने भएको छ ।
बैठकमा नेपालले दुई देशबीचको व्यापार सन्धि संशोधनको प्रस्ताव भारतसामु राख्ने भएको छ ।