भक्तपुरे लोकल काँक्रोमा सिण्डिकेट सफल भएपछि व्यापारीको ध्यान अकबरे खुर्सानीमा

भक्तपुरे लोकल काँक्रोको बीउमा चर्काे कालोबजारी भैरहेको अवस्थामा बजारमा अकबरे खुर्सानीको बीउमा पनि त्यस्तै चलखेल हुन थालेको आशंका गरिएको छ । यद्धपी काँक्रोको तुलनामा अकबरे खुर्सानीको बीउ अहिले पनि निकै सस्तो छ ।
गत वर्ष ८ हजार रुपैंया प्रतिकिलोको आसपासमा रहेको भक्तपुरे लोकल काँक्राको बजार मूल्य यसपटक काठमाण्डौ उपत्यका भित्र कम्तिमा २० हजार रुपैंया भन्दा धेरै छ । उपत्यका बाहिरका कतिपय स्थानमा त २५ हजार रुपैंयाको आसपासमा कारोबार भैरहेको व्यवसायीहरु बताउंछन् । निश्चित हो कि उत्पादन कम भएको, बजारमा समान कम भएको भन्दै मूल्य बढाइन्छ । जबकी त्यस्तो अवस्था नै छैन । गत वर्षकै हाराहारीमा उत्पादन हुँदा पनि मूल्य बढ्नु, बढाइनु प्राकृतिक नभएर कृत्रिम नै हो भन्नेमा शंका छैन ।
‘काँक्रो रोप्ने मौसममै यसरी एक्कासी मूल्य बढाउनुको कुनै वास्तविक कारण छैन । केही व्यापारी र क
ेही बीउ उत्पादकहरु मिलेपछि यहाँ जे पनि हुन्छ’ भक्तपुरका एक काँक्रो उत्पादक किसानले कृषि भेटसंग भन्नुभयो ।
जानकारहरुका अनुसार भक्तपुरे लोकल काँक्रोको मूल्यलाई उछालेपछि अहिले केही व्यवसायीहरुले अकबरे खुर्सानीको मूल्यमा पनि त्यस्तै गर्न खोज्दैछन् । ‘अहिले केही साथीहरुले मार्केल ट्रयाल गरिरहेका हुन कि जस्तो लाग्दैछ । वास्तविकता के हो केही दिनमा थाहा होला’ बीउ व्यवसायी संघमा आवद्ध एक उत्पादकले भन्नुभयो । उहाँका अनुसार सिण्डिकेट नै चलाएर बजारलाई प्रभावित गर्ने काममा व्यापारी मात्र नभएर बीउ उत्पादक किसानहरुको पनि त्यत्तिकै हात रहेको हुन्छ ।
‘केही व्यापारीले बदमासी गर्छन् र त्यसको दोष सबै व्यापारीले भोग्नुपर्छ । तर, किसानले गर्ने चलखेललाई कसैले मतलव गर्दैन । सरकारले साँच्चै चाहाने हो भने बीउमा चलखेल कहाँबाट कस्ले कसरी गर्छ भन्ने सजिलै पत्ता लगाउन सक्छ । तर, सरकारी निकायका पदाधिकारीहरु नै त्यस्तै व्यापारी र किसानको वरिपरि झुम्मिएपछि कस्को के लाग्छ ?’ उहाँले भन्नुभयो ।
रैथाने र स्थानीय कृषि उपजको बीउ देखिका समग्र मूल्य सृंखला खल्बलाउने र विदेशी हाईब्रीड उत्पादनलाई प्रोत्साहित गर्ने उद्धेश्यले नेपालको बीउ बजारमा बेला बेलामा यस्ता चलखेल हुने गरेको अनुभविहरु बताउंछन् । यसपटक भक्तपुरे लोकल काँक्रोको बीउमा भैरहेको चलखेल पनि त्यसकै निरन्तरता हुनसक्ने आशंका गरिएको छ । किनकी त्यसको तुलनामा विदेशी हाइब्रीड बीउहरु निकै सस्तो छ । बीउ नै सस्तो र धेरै फल्ने भएपछि किसानहरु मात्र होइन, कौशी खेती गर्नेहरुसमेत क्रमिकरुपमा हाइब्रीडतर्फ आकर्षित हुनु स्वभाविक हो ।