त्रिभुवन विश्वविद्यालय (त्रिविवि) अन्तरगतको कृषि तथा पशुविज्ञान अध्ययन संस्थानले विएस्सी एजी पहिलो सेमेस्टरको ‘रिजल्ट’ प्रकाशन गरेपछि हंगामा मच्चिएको छ । मंगलबार प्रकाशित भएको ‘रिजल्ट’मा सम्भवतः रेकर्ड नै राख्ने गरि विद्यार्थीहरु फेल भएपछि हंगामा मच्चिएको हो ।
त्रिविवि अन्तरगतका ४ वटा आंगिक क्याम्पसका कूल ३५५ जनाले परिक्षा दिएकोमा केवल ७५ जना मात्र पास भएका छन् । सबैभन्दा धेरै फेल हुनेमा रुपन्देहीको पक्लिहवा क्याम्पसका विद्यार्थी रहेका छन् । त्यहाँ १०३ जनाले परिक्षा दिएकोमा १२ जना मात्र पास भएका छन् । त्यति नै संख्यामा परिक्षार्थी रहेको लमजुङ कृषि क्याम्पसबाट जम्मा २० जना विद्यार्थी पास भएका छन् । झापाको गौरादह कृषि क्याम्पस परिक्षा दिएका ५१ जना मध्ये केवल ३ जना पास भएका छन् भने ४८ जना फेल भएका छन् । ५० जना परिक्षार्थी रहेको रामपुर कृषि कलेज र ४८ जना परिक्षार्थी रहेको सैनिक महाविद्यालयबाट पनि पास हुने भन्दा फेल हुने विद्यार्थी अत्यधिक छन् ।
८ वटा विषय रहेको पहिलो सेमेस्टरमा हरेक विषयमा ४० पूर्णांकको परिक्षा भएको थियो । त्यसको उतिर्णाङक १६ रहेकोमा विद्यार्थीले त्यति नम्बर ल्याउन नसकि फेल भएका हुन् । अधिकांश विद्यार्थी वायो केमेष्ट्रि तथा जेनेटिक्स विषयमा फेल भएका छन् । विगतमा तुलनात्मकरुपमा राम्रै रिजल्ट रहने एनिमल साइन्स विषयमा पनि यस पटक अधिकाँश विद्यार्थी फेल भएका छन् ।
गौरादह कृषि क्याम्पसका कार्यवाहक स्ववियू सभापति मनिष राई अहिलेको रिजल्ट केवल पास—फेलको आधार मात्र नभई नेपालको समग्र कृषि शिक्षाको पछिल्लो दृष्टान्त भएको बताउनु हुन्छ । ‘यस्ले त्रिविविमा कसरी पठन पाठन हुन्छ ? भन्ने छर्लङग पारेको छ । त्रिविवि नेतृत्वले काम गर्ने इच्छा शक्ति राख्छ भने यो रिजल्टले एउटा आधार दिएको’ राईले कृषिभेटलाई बताउनु भयो ।
राईका अनुसार पास नहुनुमा विद्यार्थीको जति दोष छ, त्यो भन्दा धेरै दोष पढाउने होइन कि कोर्ष सिद्धाउने सोँचबाट ग्रसित त्रिविवि नेतृत्वको छ । ‘दरवन्दी अनुसारका प्रध्यापकको दरवन्दी नदिने, सरकारी वा एनजिओ क्षेत्रमा कार्यरत रहेकाहरुलाई पढाउन लगाउने, अनि विद्यार्थीले पढेनन् भनेर मात्र हुन्छ ? पढाउनेले कसरी पढाइरहेका छन् भनेर हेर्नु पर्दैन ?’ मनिषको भनाई छ ।
त्रिविविले शैक्षिक क्यालेण्डर बनाए पनि त्यो कहिल्यै पनि पुरा नभएको उहाँको भनाइ छ ।
राईको भनाइसंग सहमत हुँदै लमजुङ कृषि क्याम्पसका स्ववियू सभापति अर्जुन ढकाल त्रिविविको समग्र शैक्षिक ढाँचामा परिवर्तन नगरेसम्म सुधार हुन नसक्ने बताउनुहुन्छ । ‘यो एउटा क्याम्पस वा एउटा सेमेस्टरको विषय मात्रै होइन, समग्र त्रिविविको शैक्षिक प्रणाली भित्रको समस्या हो भन्ने बुझेर त्यही अनुसार समाधानको प्रयास नगरे स्थिति अझै डामाडोल हुनेछ ।’ ढकालको भनाई छ ।
पक्लिहवा कृषि क्याम्पसका स्ववियू सभापति मनिष दाहाल विगतका वर्षहरुमा १६ आए पास हुनेमा कसैले १४ नम्बर ल्याए पनि मार्कसिट र ट्रान्सक्रिप्टमै प्लस माइनस उल्लेख गरेर पास गराइने प्रवृत्ति रहेको र यसपटक त्यो हटेकोले पनि रिजल्टमा केही फरक परेको हुनसक्ने बताउनुहुन्छ । ‘ट्रान्सक्रिप्टमै प्लस माइनस उल्लेख हुने भएपछि त्यसले जीवनभर पीडा दिने भयो । त्यो हटाउं, फेल भए बरु अर्काे वर्ष राम्रो नम्बरमा पास हुँदा फरक पर्दैन भनेर विद्यार्थीकै आग्रहमा त्यो व्यवस्था हटाइएको थियो । त्यहीकारण पनि फेल हुने प्रतिशत केही मात्रामा बढ्यो, तर त्यो मात्रै कारण होइन’ दाहालले कृषिभेटसंग भन्नुभयो—विद्यार्थी घटे भन्ने नाममा प्रवेश परिक्षामा अपनाइएको लचिलो प्रावधान, प्रध्यापकको अभावले बाहिरबाट ल्याइने प्रध्यापकहरुले कोर्ष सिद्धाउन गर्ने हतारो र मनपरि लगायतका त्रिविविका सुशासन र प्रशासनिक विषय पनि यसमा जोडिएको छ ।
गौरादह कृषि क्याम्पसका प्रमुख सुवोध खनाल पनि विद्यार्थीको भनाइसंग सहमत हुनुहुन्छ । ‘म कन्जरभेसन विषय पढाउंछु । यो विषय पढाउने कृषि संकाय भित्र देशभित्र म एक जना मात्र हुँ । त्यसमाथि क्याम्पस प्रमुख भएकोले पढाउने कुरा भएन’ उहाँले भन्नुभयो—जनशक्ति व्यवस्थापनको हालत यस्तो छ, अनि कसरी राम्रो पढाई हुन्छ र दक्ष जनशक्ति हुन्छन् ?
क्याम्पस भित्रकै जनशक्ति भए शैक्षिक क्यालेण्डर अनुसार काम हुन सक्ने अवस्था रहन्छ । तर, त्रिविविले प्रयाप्त प्रध्यापकहरु नदिंदा बाहिरबाट समग्र शैक्षिक प्रणाली नै खल्बलिएको उहाँको भनाइ छ । ‘परिक्षा प्रणाली लगायत सबै पक्षमा कडा सुधार गर्नु पर्ने जरुरी छ, नभए समस्या झन बल्झिन्छ’ उहाँको भनाइ छ ।
